کاربرد ساعت اندیکاتور و آموزش استفاده از آن

اگر به یک کارگاه تراشکاری، قالبسازی و یا قطعه سازی مراجعه کنید قطعا با وسیله‌ای به شکل ساعت موجه خواهید شد. این ابزار همان ساعت اندیکاتور است که در این بخش قصد داریم تا شما را با آن آشنا کنیم. ساعت اندیکاتور به نوعی عصای دست صنعتگران در زمینه های مختلف است.

ساعت اندیکاتور چیست؟

ساعت اندیکاتور نوعی ابزار اندازه‌گیری با دقت بسیار بالاست که در انواع صنایع سبک و سنگین کاربرد دارد. شباهت زیاد این ابزار با ساعت‌های عقربه ای ، دلیل نامگذاری آن است. در واقع همین سیستم نمایش عقربه‌ای که امکان مشاهده تغییرات را آسان می‌کند، یکی از فاکتور‌های اصلی در تمایز آن با سایر ابزار های اندازه‌گیری دقیق است. اما دلیل اصلی بکارگیری از آن دقت اندازه‌گیری آن است. این دقت معمولا بین 0.01 تا 0.001 میلیمتر قرار دارد که کاملا به مدل ساعت و شرکت سازنده آن بستگی دارد.

اگر نگاهی به ساعت های اندیکاتور بیاندازید، با یک شاخص میله‌ای و یا بازویی شکل مواجه می‌شوید. این قطعه با داشتن سر کروی شکل و صیقلی در تماس با جسم مورد نظر قرار می‌گیرید و با حرکت به سمت بالا یا پایین تغییرات سطح را به ساعت منتقل می‌کند و امکان اندازه گیری ناهموارزی ها را برای شما فراهم می‌کند.

کاربرد ساعت اندیکاتور

ساعت اندیکاتور از کاربرد بسیار زیادی در اندازه گیری دقیق برخوردار است که در این بخش به چند مورد از مهمترین آنها اشاره می‌کنیم. عمده ترین کاربرد ساعت اندیکاتور در ماشینکاری و ساخت قطعاتی با دقت بالاست. از این ابزار می‌توان برای تشخیص میزان لنگی یک میله یا محور استفاده کرد. به این صورت که پس از اتصال ساعت به پایه و مقید کردن پایه، میله ساعت اندیکاتور را به صورت عمود بر سطح میله تماس داده و شروع به چرخاندن میله یا محور مورد نظر کنید. اکنون می‌توانید با مشاهده عقربه و حرکت آن میزان لنگی را اندازه‌گیری کنید.

یکی دیگر از کاربرد‌های ساعت اندیکاتور، اندازه‌گیری نا‌همواری‌های سطوح است. قبل از تراش و براده برداری از یک سطح ابتدا لازم است تا میزان ناهمواری‌های آن را اندازه‌گیری کرد تا میزان بار دهی توسط دستگاه مشخص شود. برای اینکار ابتدا باید ساعت و پایه را به یک محل ثابت متصل کرد و بعد از قرارگیری نوک شاخص بر روی سطح، میز دستگاه را حرکت داد تا بتوان میزان نا همواری ها را اندازه گیری نمود. این کار عموما در دستگاه های فرز انجام می‌گیرد.

از دیگر کاربرد‌های گسترده ساعت اندیکاتور، خطوط تولید و به خصوص در بخش کنترل کیفیت یا همان QC است. معمولا در تولیدی‌ها و یا کارخانه هایی که با تولید قطعات با دقت بالا سر و کار دارند از ساعت اندیکاتور برای اندازه گیری قطعات و تایید میزان تلرانس استفاده می‌شود.

در ادامه با نحوه اندازه‌گیری با این ابزار کاربردی و جزئیات آن بیشتر آشنا خواهیم شد.

آموزش اندازه گیری با ساعت اندیکاتور

فرآیند اندازه‌گیری با استفاده از ساعت اندیکاتور ساده اما مستلزم دقت بالا است. ابتدا بیایید تا با صفر کردن ساعت شروع کنیم. برای اینکار کافیست تا صفحه ساعت را بچرخانید تا عقربه به طور کامل با خط صفر هم راستا شود. این موضوع را در نظر داشته باشید تا با بالا رفتن میله ساعت، عقربه به صورت ساعتگرد و با پایین آمدن عقربه به صورت پاد ساعتگرد حرکت خواهد کرد. قبل از اندازه‌گیری با ساعت ها، به دقت آن ها که بر روی صفحه آن درج شده توجه کنید.

برای شروع ابتدا ساعت اندیکاتور را به پایه متصل کرده و میله ساعت را در زاویه صحیح و نوک آنرا در تماس با سطح مورد نظر قرار دهید. نکته بسیار مهم، میزان فشردگی میله ساعت در هنگام تماس با جسم است. دقت کنید تا این فشردگی نه آنقدر زیاد باشد که تا در قسمتی از کار به آخرین میزان خود برسد و نتواند ادامه مسیر را اندازه‌گیری کند و نه آنقدر کم باشد که در قسمتی از کار از سطح مورد نظر جدا شود. برای همین انتخاب ساعت مناسب با توجه به بازه اندازه‌گیری آن بسیار حائز اهمیت است. پس از قرار‌گیری ساعت در محل مناسب به سراغ صفر کردن آن بروید. اکنون ساعت آماده اندازه‌گیری است. اگر قصد اندازه‌گیری میزان لنگی یک میله یا محور را دارید با چرخاندن آن و اگر میخواهید صافی یک سطح را اندازه بگیری با حرکت دادن آن و مشاهده حرکت عقربه، اندازه‌گیری خود را ثبت کنید. توجه داشته باشید که این اندازه‌گیری باید روی دستگاه‌هایی مانند دستگاه تراش و یا دستگاه فرز که خود دارای دقت بسیار بالایی هستند انجام شود تا اندازه‌گیری با بالاترین دقت انجام گیرد.

پایه ساعت اندیکاتور

این وسیله ابزاری بسیار مهم در استفاده از ساعت اندیکاتور است چرا که بدون آن مستقر کردن ساعت در محل مناسب و بدون ارتعاش غیر ممکن خواهد بود. این پایه دارای چند مفصل است که به کاربر این امکان را می‌دهد تا ساعت را در محل مورد نظر خود و در زاویه صحیح نسبت به قطعه کار قرار دهد. پایه‌ها در طول های مختلف تولید می‌شوند تا هرکس بسته به نیاز خود از آن استفاده کند. از ویژگی‌های مهم پایه‌ها، قابلیت آهنربایی به صورت قابل کنترل است. به این معنا که می‌توانید با چرخاندن شاخصی که بر روی آن قرار گرفته، حالت آهنربایی را فعال کنید و پایه را به یک سطح آهنی که می تواند میز کار و یا میز دستگاه شما باشد متصل کنید. توجه داشته باشید که سطحی که پایه را به آن متصل می‌کنید باید کاملا ثابت و بدون حرکت و لرزش باشد تا اختلالی در دقت اندازه‌گیری به وجود نیاید.

تفاوت ساعت اندیکاتور ساده با شیطونکی

ساعت اندیکاتور شیطونکی نوعی بسیار کاربردی از ساعت ها است که تفاوت عمده آن با مدل ساده، نوع میله شاخص است. در ساعت اندیکاتور شیطانکی بر خلاف نوع ساده که حرکت میله آن به صورت عمودی است، این میله دارای حرکت شعاعی می‌باشد. در واقع این موضوع اصلی‌ترین وجه تمایز آنهاست که به شما این امکان را می‌دهد تا در مواقعی که امکان استفاده از ساعت‌های معمولی به دلیل محدودیت جا وجود دارد از نوع شیطونکی استفاده کنید. البته این تنها تفاوت آنها نیست. ساعت‌های شیطانکی دارای محدوده اندازه‌گیری کمتری هستند و معمولا دقت بالا تری نیز دارند. در تصویر زیر به خوبی می‌توانید یکی از کاربرد‌های آنها را مشاهده کنید.