بطور کلی در صنعت پیچ ها برای دو منظور مختلف استفاده می شوند. اتصال قطعات مکانیکی و یا تبدیل حرکت دورانی به خطی.
پیچ های انتقال قدرت (لیداسکرو و بال اسکرو) برای تبدیل دوران به حرکت خطی استفاده می شوند.
قطعات مورد استفاده برای پیچ انتقال قدرت
- پیچ
- مهره
- مجوعه نگه دارنده پیچ و مهره
کاربرد پیچ های انتقال قدرت
- بلند کردن بارها مثلا در جک های پیچی
- کلمپ کردن قطعات
- اعمال نیرو به نمونه ها به عنوان مثال در دستگاه های تست کشش یونیورسال
- ایجاد حرکت دقیق مثل لیداسکرو استفاده شده در دستگاه تراش یا پرینتر سه بعدی
بر اساس شرایط کاری از پیچ های انتقال قدرت به دو شکل می توان استفاده کرد.
- پیچ حرکت کند و مهره ثابت بماند. مثل سیستم مورد استفاده در گیره ها و جک های پیچی
- مهره حرکت کند و پیچ ثابت بماند. مثل لید اسکرو استفاده شده در دستگاه تراش
مزایای استفاده از پیچ های انتقال قدرت
- ظرفیت انتقال بار آن ها بالا ست.
- می توانند به شکلی طراحی شوند که قابلیت خود قفل شوندگی داشته باشند.
- طراحی و ساخت ساده ای دارند.
- هزینه اولیه و جانبی نسبتاً کم است.
- فضای کمی را اشغال میکنند.
- دقت حرکتی قابل قبولی برای استفاده در ماشین ابزار دارند.
معایب پیچ های انتقال قدرت
- بیشتر لیداسکروها راندمان بالایی ندارند.
- به دلیل وجود اصطکاک، سایش مسئله قابل توجهی در این سیستم هاست.
انواع پیچ انتقال قدرت
انواع لیداسکرو ها بر اساس شکل پروفیل دنده به شکل زیر طبقه بندی می شوند.
پیچ دندانه مربعی Square threads
پیچ دندانه ذوزنقه ای Trapezoidal threads
پیچ دندانه اره ای Buttress thread
پیچ دندانه مربعی
از این نوع دندانه برای انتقال توان در هر دو جهت می توان استفاده کرد. این نوع پیچ ها بیشترین راندمان را دارند و هیچ فشار شعاعی روی محوره اعمال نمی شود؛ در نتیجه عمر مهره افزایش یافته و حرکت آن یکنواخت است. ساخت این نوع دندانه ها دشوار است که باعث افزایش قیمت آن ها میگردد. از مهره های دو تکه که برای جبران سایش استفاده میشوند در پیچ های دنده مربعی نمی توان استفاده کرد؛ بنابراین مهره باید تعویض گردد. پیچ های دندانه مربعی در جک پیچی ، پرس و گیره ها استفاده می شوند.
پیچ دندانه ذوزنقه ای
همانطور که در شکل مشاهده می کنید ضخامت ریشه در این پیچ ها بیشتر است که باعث ظرفیت انتقال بار بیشتر در مقایسه با پیچ های دنده مربعی می شود؛ علاوه بر آن روش ساخت این پیچ ها ساده تر می باشد. به دلیل زاویه موجود در دنده ها راندمان این پیچ ها کمتر است و به مهره نیروی شعاعی نیز اعمال می شود. همانطور که در شکل زیر مشاهده می کنید، شکل پروفیل دنده پیچ های آکمه شبیه دنده ذوزنقه ای است و تنها تفاوت موجود در زاویه رزوه هاست .
پیچ دندانه اره ای
این نوع پیچ ها به گونه ای طراحی شدند که نسبت به بار های سنگین فقط یک جهت مقاومت باشند؛ دلیل این مقاومت ضخامت ریشه دندانه می باشد. روش ساخت این نوع دنده ها نیز نسبت به دندانه های مربعی شکل ساده تر است و راندمان آن ها تقریباً با راندمان پروفیل مربعی شکل برابر است و می توان از مهره های دو تکه برای این نوع پروفیل دنده استفاده کرد.
بال اسکرو
تفاوت بال اسکرو و لیداسکرو در مهره است. در مهره بال اسکرو شیاری جهت قرار گرفتن یکسری ساچمه تعبیه شده است. این ساچمه ها اصطکاک بین پیچ و مهره را کاهش می دهند. با وجود این مکانیزم لقی یا backlash بین پیچ و مهره کم می شود؛ و در نتیجه دقت حرکت سیستم بالا می رود. جهت بررسی تفاوت ها و کاربرد های سیستم های بال اسکرو و لید اسکرو به مقاله “لیداسکرو یا بال اسکرو” مراجعه کنید.
