احتمالا تا به حال برایتان پیش آمده است که بخواهید دو قطعه را به هم پیچ کنید ولی نتوانید از مهره استفاده کنید و مجبور شوید تا داخل قطعه مورد نظر رزوه ایجاد کنید. یا حتی بخواهید تا یک میله را رزوه کنید و از آن به عنوان پیچ استفاده کنید.
قلاویز و حدیده دو ابزاری هستند که در این مواقع به آنها نیاز خواهید داشت. در این بخش قصد داریم تا با معرفی کامل انواع حدیده و قلاویز شما را با این دو ابزار کاربردی آشنا کنیم.
ابتدا بیایید تا به سراغ قلاویز ها برویم.
قلاویز چیست؟
قلاویز ابزاری برای ایجاد رزوه داخلی در قطعات و متریال های مختلف است که اکثر صنایع سبک و سنگین کاربرد دارند.
این ابزار کارآمد در نگاه اول شبیه به یک پیچ بلند است که دارای چند شیار عمودی است و انتهای آن به شکل چهار گوش درآمده است که در واقع شیار ها برای خارج شدن براده و آن قسمت چهار گوش هم برای قرار گرفتن در دسته قلاویز یا قلاویز زن تعبیه شده است.
قلاویز ها معمولا از فولاد های آلیاژی و با سختی بالا مثل فولاد تندبر یا همان HSS، فولاد آلیاژی کبالت دار و فولاد آلیاژی با روکش تیتانیوم و تنگستن کارباید ساخته می شوند تا دچار خوردگی و شکستگی نشوند و دوام بالایی داشته باشند.
هرچه سختی قلاویز بیشتر باشد، امکان قلاویز کردن فلزات سخت تر نیز فراهم می شود و البته قیمت آن نیز بالاتر می رود.
قلاویز به انگلیسی «tap» گفته می شود. امروزه با یک جستجوی ساده در اینترنت، متوجه تنوع بسیار گسترده قلاویز ها می شوید که این تنوع ممکن است در خرید قلاویز شما را کمی سردرگم کند. اما در ادامه نحوه انتخاب قلاویز مناسب را به شما خواهیم گفت.
چگونه قلاویز مناسب انتخاب کنیم؟
با در نظر گرفتن چند نکته می توانید به راحتی و بدون آنکه پول اضافی هزینه کنید، قلاویز مناسب خود را تهیه کنید.
اگر قصد قلاویز کاری بر روی فلزات نرم مانند آلومینیم و برنج را دارید و به طور مداوم از آن استفاده نمی کنید، قلاویز های HSS ارزان قیمت موجود در بازار برایتان مناسب خواهد بود.
اما اگر قصد کارکرد مداوم و قلاویز کردن فلزاتی با سختی بالاتر مانند آهن، فولاد و چدن را دارید باید به سراغ قلاویز های مرغوب و از برند های معتبر مانند فرا، آدولان، گورینگ بروید. البته باید حواستان جمع باشد تا فریب برند های تقلبی را نخورید. اگر چه اختلاف قیمت بین قلاویز های HSS معمولی و قلاویز های اورجینال غربی زیاد است اما با یکبار خرید آنها تا مدت زیادی بدون آنکه کند شوند می توانید از آن استفاده کنید.
برای خرید قلاویز دستی به این صفحه مراجعه کنید.
انواع قلاویز
قلاویز دستی
قلاویز دستی یا همان قلاویز سه تایی، مدل اولیه قلاویز ها هستند که از سه قلاویز پیش رو، میان رو و پس رو تشکیل شده اند.
برای رزوه زنی با قلاویز دستی ابتدا باید از قلاویز پیش رو استفاده کنید. در این مرحله براده برداری اولیه انجام می شود. سپس باید از قلاویز میان رو کمک بگیرید و در آخر با استفاده از قلاویز پس رو فرایند ایجاد رزوه را تکمیل کنید.
همیشه قلاویز های پیش رو با یک حلقه و قلاویز های میان رو با دو حلقه در قسمت انتهایی آنها مشخص می شوند و قلاویزی که فاقد حلقه است قلاویز پس رو می باشد.
در تصویر زیر نوعی قلاویز دستی را مشاهده می کنید:
قلاویز ماشینی
قلاویز های ماشینی یا تکی مدل تکامل یافته قلاویز های دستی و ترکیبی از قلاویز های پیش رو، میان رو و پس رو هستند.
در این نوع دیگر نیازی به رزوه در سه مرحله وجود ندارد و تنها با یک بار قلاویز کردن، رزوه مورد نظر به طور کامل ایجاد می شود.
دلیل نامگذاری قلاویز ماشینی، امکان استفاده از آن توسط دستگاه های مختلف مانند دریل و یا دستگاه تراش است چرا که دیگر نیازی به تعویض قلاویز ها نخواهید داشت. که همین موضوع باعث بالا رفتن سرعت در کار و همچنین تولید می شود.
اگر قصد دارید تا درباره تفاوت قلاویز ماشینی و دستی بیشتر بدانید می توانید از لینک تفاوت قلاویز دستی و ماشینی استفاده کنید.
تصویر زیر نمایانگر نوعی قلاویز ماشینی است:
قلاویز چپ گرد چیست؟
قلاویز چپ گرد ابزاری بسیار کاربردی با ظاهری مارپیچی شکل و مخروطی است که برای باز کردن پیچ های شکسته شده به کار برده می شود.
قلاویز های چپگرد از لحاظ ظاهری شباهت چندانی به قلاویز های رایج ندارند. در واقع از نظر کاربرد هم کاملا متفاوت هستند.
جهت پیچش مارپیچ ها و همچنین مخروطی بودن آن، این امکان را فراهم می کند تا به راحتی بتوانید پیچ هایی که دچار شکستگی شده اند را خارج کنید.
نحوه کار با قلاویز چپ گرد بسیار آسان است. برای این کار باید ابتدا درون پیچ شکسته شده یک سوراخ ایجاد کنید. قطر سوراخ باید به قدری باشد که قسمتی از نوک قلاویز به طور کامل وارد آن شود. سپس قلاویز را در خلاف عقربه های ساعت بچرخانید و پیچ را باز کنید. اگر مشاهده کردید که قلاویز با پیچ درگیر نمیشود، چند ضربه روی آن بزنید یا سایز قلاویز را عوض کنید.
حدیده چیست؟
حدیده ابزاری کارآمد و بسیار پرکاربرد در صنعت است که کاربردی مشابه قلاویز دارد با تفاوت اینکه قلاویز ها برای ایجاد رزوه داخلی و حدیده ها برای ایجاد رزوه خارجی مورد استفاده قرار می گیرند.
حدیده به شما این امکان را می دهد تا شفت ها و میله های مورد نظر خود را رزوه کنید و از آن برای بستن مهره و اتصالات مختلف استفاده کنید.
حدیده ها از نظر نوع رزوه دارای انواع گوناگونی هستند که از جمله پرکاربرد ترین آنها می توان به حدیده های میلیمتری، اینچی، سری G، دنده ریز و... اشاره کرد.
حدیده ها نیز مانند قلاویز ها از فولاد های آلیاژی با سختی بالا ساخته می شوند که متداول ترین آنها فولاد تندبر یا همان HSS است.
برای به کارگیری حدیده ها به دسته مخصوص نیاز است. دسته حدیده طوری طراحی شده است که حدیده در مرکز آن قرار گرفته و توسط چند پیچ که دور آنرا احاطه می کنند به خوبی در جای خود ثابت می شود.
نحوه کار با حدیده دستی
حدیده کردن میله ها کار دشواری نیست. برای این کار ابتدا حدیده مورد نظر خود را داخل دسته قرار داده و به خوبی ببندید. قبل از شروع رزوه کردن از نداشتن پلیسه در لبه میله یا لوله مطمئن شوید. سعی کنید تا مقداری پخی در لبه ایجاد کنید.
سپس مرکز حدیده را روی مقطع میله گذاشته و شروع به چرخاندن کنید. به ازای هر یک دور که میچرخانید، یه چهارم دور در خلاف جهت بچرخانید تا براده ها جدا شوند. این کار را ادامه دهید تا به مقدار مورد نظر رزوه ایجاد شود.
اکنون کار تمام است. حدیده را در خلاف جهت بچرخانید و از روی میله خارج کنید. سعی کنید هنگام حدیده کاری از روغن استفاده کنید تا اصطکاک به کمترین میزان ممکن برسد و کار راحت تر شود.
