بلبرینگ قفلی چیست و چه کاربردی دارد؟

بلبرینگ قفلی چیست؟

بلبرینگ های قفلی یا بلبرینگ یک طرفه نوعی از یاتاقان های بسیار پر کاربرد در صنعت هستند که گاها با نام کلاچ یک‌طرفه نیز شناخته می‌شوند. ساختمان داخلی این یاتاقان ها شباهت زیادی به رولبرینگ ها دارد اما از لحاظ کاربرد تفاوت‌هایی باهم دارند. در بلبرینگ قفلی بر خلاف سایر یاتاقان ها که می‌توانند در هر دو جهت بچرخند، فقط اجازه چرخش در یک جهت مشخص را می‌دهند و در جهت مخالف مانع چرخش محور متصل به آن می‌شوند. به عبارت دیگر این بلبرینگ‌ها برای انتقال گشتاور در یک جهت معین طراحی و تولید شده‌اند. جهت چرخش در بلبرینگ یک طرف به وسیله یک فلش که بر روی آن حک شده به راحتی قابل تشخیص است. امروزه بلبرینگ های قفلی در مدل‌های بسیار متنوعی در بازار یافت می‌شوند که یکی از متداول ترین آنها سری CSK است که از تنوع زیادی در ابعاد و اندازه برخوردار هستند.

نحوه کار بلبرینگ قفلی

بلبرینگ‌های یکطرفه همانند سایر بلبرینگ‌ها از یک پوسته خارجی، یک پوسته داخلی و تعدادی غلتک یا ساچمه تشکیل شده‌اند اما وجهه تمایز آنها شکل خاص همین غلتک هاست. این غلتک‌ها که با دقت بسیار بالا بین پوسته داخلی و پوسته خارجی قرار گرفته اند به شکلی طراحی شده اند که در یک جهت مشخص به راحتی میچرخند اما در جهت مخالف به نحوی بین پوسته داخلی و خارجی گیر می کنند و اجازه چرخش را نمی‌دهند. با توجه به تصاویر پایین به راحتی این موضوع برایتان قابل درک خواهد بود.

البته این ساختار مربوط به مدل‌های متداول است و مکانیزم‌های دیگری نیز در طراحی کلاچ یکطرفه یافت می‌شود. برای مثال در بلبرینگی که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، طراحی پوسته داخلی به گونه‌ای است که بلبرینگ فقط می‌تواند به صورت پاد ساعتگرد بچرخد. در واقع در صورت چرخش ساعتگرد، غلتک ها بین پوسته خارجی و داخلی گیر می‌کند و مانع چرخش آن می‌شود.

کاربرد بلبرینگ قفلی

بلبرینگ قفلی در مواقعی که نیاز باشد تا چرخش فقط در یک جهت صورت بگیرید و گشتاور در یک جهت مشخص انتقال یابد مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از کاربرد‌های آنها گیربکس‌های خاصی هستند که فقط باید در یک جهت انتقال نیرو را انجام دهند. در این گیربکس‌ها معمولا از بلبرینگ یک طرفه استفاده می شود تا در جهت عکس مانند یک ترمز عمل کنند و مانع اعمال نیرو‌های خارجی به مجموعه موتور و گیربکس شود.

در واقع این بلبرینگ‌ها از لحاظ تامین ایمنی تجهیزات مختلف نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند. برای همین در تجهیزاتی که به طور مستقیم با سلامتی و جان انسان‌ها در ارتباط هستند و یا دستگاه‌هایی که از پیچیدگی و حساسیت بالایی برخوردار هستند، این یاتاقان‌ها بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. صنایع پزشکی، صنایع هوایی، تجهیزات هیدرولیکی و خطوط تولید نمونه‌هایی از این قبیل هستند.

همان طور که گفته شد این نوع از بلبرینگ‌ها در جهت مخالف کاملا قفل هستند و اجازه چرخش را نمی‌دهند اما نکته بسیار مهم در انتخاب آنها توجه به میزان بار قابل تحمل است چرا که در صورت وارد شدن فشار بیش از حد، بلبرینگ دچار آسیب شده و امکان رد کردن وجود دارد که در اکثر مواقع بسیار خطرناک و مشکل ساز خواهد بود. حداکثر سرعت چرخش مجاز نیز یکی دیگر از مشخصه‌های تاثیر گذار در بلبرینگ قفلی است که قبل از استفاده از آن حتما باید به آن توجه شود.  بنا براین قبل از اینکه به سراغ تهیه آنها بروید با برسی کاتالوگ و مشخصات فنی آنها از پارامتر‌های موثر اطمینان حاصل کنید.