حرکت خطی رفت و برگشتی در ماشین‌آلات صنعتی یکی از حرکات پر تکرار است.
اگر قطعه یا بار هنگام حرکت انحراف داشته باشد و یا اگر سرعت حرکت بار در نقاط مختلف مسیر متفاوت باشد ممکن است نتیجه خروجی دستگاه، مطلوب نباشد. ریل و واگن قطعه‌ای است که از انحراف بار هنگام حرکت جلوگیری می‌کند. در ادامه بیشتر با ریل و واگن آشنا خواهیم شد.
ریل و واگن چیست؟ چقدر با لینیر گاید آشنایی دارید؟
لینیر گاید یا ریل و واگن قطعه‌ای صنعتی است که به منظور ساپورت یک بار مکانیکی در مسیر خطی رفت و برگشتی استفاده می‌شود. منظور از ساپورت یک بار مکانیکی این است که ریل و واگن از انحراف بار مکانیکی به سمت چپ و راست هنگام حرکت جلوگیری می‌کند و به این ترتیب حرکتی مستقیم و بدون لغزش ایجاد می‌شود. اهمیت استفاده از ریل و واگن‌ها زمانی بهتر درک می‌شود که بدانیم حتی انحراف‌های بسیار کم در حرکت بار‌های مکانیکی ممکن است نتیجه خروجی را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. کوچکترین انحرافات در دستگاه cnc ، نتیجه نهایی را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.
ساختار و مشخصات فنی ریل و واگن
لینیرگاید از دو قطعه اصلی تشکیل شده است : ریل (که به آن بلوک هم می‌گویند) و واگن. نحوه قرارگیری این دو قطعه در کنار هم به این صورت است که واگن روی ریل سوار می‌شود. واگن همان قسمتی است که بار مکانیکی به وسیله پیچ و مهره به آن متصل می‌شود و به این ترتیب حرکت رفت و برگشتی انجام می‌شود. همانطور که ذکر شد، یکنواخت و بدون لرزش بودن حرکت بار مکانیکی در دستگاه‌های صنعتی اهمیت زیادی دارد.
به منظور بهتر و روان تر بودن حرکت واگن روی ریل، بین این دو از ساچمه های بسیار ریزی استفاده شده است که همزمان با حرکت واگن روی ریل، ساچمه‌ها هم جابجا می‌شوند تا حرکت بار مکانیکی یکدست و یکنواخت انجام شود.
کاربرد ریل و واگن (لینیرگاید)
به دلیل اهمیت حرکت خطی رفت و برگشتی در ماشین آلات مختلف، ریل و واگن صنعتی کاربردهای مختلفی دارد. یکی از کاربردهای اصلی لینیرگاید‌‌ها استفاده در ماشین‌های مخصوص سی ان سی است. دستگاه سی ان سی دستگاهی است که با استفاده از رایانه مقداردهی می‌شود و به کمک آن می‌توان انواع برش و حکاکی روی سطوح مختلف اعم از چوب، فلز و ... ایجاد کرد.
از دیگر موارد کاربرد ریل و واگن‌ها می‌توان به دستگاه‌های مختلف بسته بندی وسایل اشاره کرد.
دستگاه‌های بسته بندی انواع مختلفی دارند اما وجه مشترک همه آن‌ها استفاده از حرکت رفت و برگشتی است ؛ یعنی همان چیزی که نیاز به استفاده از ریل و واگن‌ها را تشدید می‌کند. از انواع مختلف دستگاه بسته بندی صنعتی می‌توان به دستگاه پر کن ، دستگاه تاریخ زن، دستگاه چسب زن کارتن، دستگاه دوخت نایلون و ... اشاره کرد. از ریل و واگن‌ها در دستگاه های ساخت قوطی کنسرو هم استفاده می‌شود.
اندازه ریل و واگن
ریل و واگن‌ها به صورت شاخه‌هایی با طول 4 و 5 متر طراحی و ساخته می‌شوند. با توجه به نوع و اندازه دستگاهی که قصد اتصال به ریل و واگن دارد ، می‌توان شاخه‌های ریل و واگن ها را برش زد و به اندازه دلخواه درآورد. برند‌های مختلفی اقدام به تولید ریل و واگن می‌کنند اما معتبرترین آن‌ها برند هایوین (Hiwin) است. هایوین یک برند تایوانی و تولید کننده محصولات و قطعات مختلف صنعتی است.
نصب و مونتاژ
نصب و مونتاژ ریل و واگن یکی از موارد حساس است که نیاز به دقت بالایی دارد زیرا نصب نادرست باعث می‌شود در مدت زمان بسیار کوتاهی ریل و واگن مستهلک و غیر قابل استفاده شود. سطحی که قرار است ریل روی آن قرار گیرد باید کاملا صاف و هموار باشد و هیچ پیچ و خم و ناهمواری (حتی در حد یک دهم میلیمیتر در یک متر) در آن نباشد ؛ در غیر این صورت ریل و واگن در زمان بسیار کوتاهی از بین می‌رود.
قیمت انواع ریل و واگن
قیمت ریل و واگن‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد. عواملی مثل برند تولید کننده، سایز، سری ریل و واگن و ... اما به صورت کلی ریل و واگن‌ها در مقایسه با سایر سیستم‌های راهنمای خطی قیمت بالاتری دارند.
در این مطلب در رابطه با ساختار و مشخصات فنی ریل و واگن، کاربرد و انواع مختلف آن مطالبی بیان کردیم و در نهایت با عوامل موثر بر قیمت ریل و واگن‌ها آشنا شدیم.