استانداردهای سیم و کابل در ایران

یک کابل سالم باید از چه استانداردهایی پیروی کند؟ چگونه مناسب‌ترین کابل‌ها و سیم‌ها را شناسایی کنیم؟

اینها سوالاتی هستند که هر شخص بنابر ضرورت استفاده از این ابزار از خود می‌پرسد و اکثر افراد برای یافتن پاسخ مورد نظر به سایت‌ها مراجعه می‌کنند. در این بخش پاسخ شما به صورت جامع و تخصصی و در عین حال ساده ارائه شده است. که در ابتدا مختصری در مورد معرفی سیم‌ها و کابل‌ها صحبت کرده، و در ادامه به استانداردها و جزئیات همراه با فایل پی‌دی‌اف می‌پردازیم.

معرفی سیم و کابل

صنعت سیم‌ها و کابل‌ها یکی از مهمترین صنعت‌ها در دنیا هستند و شرکت‌های بسیاری در کل جهان در این حوزه فعالیت دارند، همانطور که می‌دانید کابل و سیم کاربردهای زیادی می‌تواند داشته باشد، به طور مثال در مکانیک برای کشیدن و بالابردن و در برق برای هدایت جریان برق، از آن‌ها استفاده می‌شود. پس سیم‌ها و کابل‌ها را در ابعاد و رنگها و جنس‌های مختلف با توجه به کاربرد می‌توان یافت.

به طور کلی سیم‌ها‌ از دو جنس مسی و آلومینیومی ساخته می‌شوند که بدون شک مس بهترین جنس استفاده شده در سیم‌ها است. به دلیل رسانایی بالایی که دارد، برای عبور سریع و آسان‌تر جریان برق مناسبتر است، (گاهی اوقات درصد خلوص مس را در سیم‌ها کاهش داده و آهن اضافه می‌کنند که این کاهش درصد خلوص در میزان رسانایی سیم‌ها تاثیر به سزایی دارد)؛ و اما در مورد آلومینیوم داستان به گونه‌ای دیگر است، آلومینیوم فلز رایجی برای استفاده در سیم‌ها محسوب نمی‌شود چون به نسبت مقاومت بالایی که دارد رسانایی پایینی دارد پس در ساخت سیم‌ها توصیه نمی‌شود. البته این نکته را نباید نادیده گرفت که در برتری دادن به سیم‌ها و کابل‌ها باید دیگر پارامترها را نیز در نظر گرفت؛ برای مثال سایز سیم و طول مورد نیاز برای استفاده تاثیر به سزایی در انتخاب جنس سیم دارد. همچنین کاربرد سیم‌ها باعث ایجاد تمایز رنگ در بین آنها شده است.

حال به بررسی انواع سیم‌ها می‌پردازیم.

انواع سیم

انواع سیم به دو دسته سیم‌های افشان و سیم‌های مفتول تقسیم بندی می‌شوند.

سیم افشان

سیم افشان از رشته‌های بسیار نازکی که به هم پیچیده شده اند، تشکیل شده است. رشته‌های نازک سیم مسی به هم تابیده شده با روکش پلاستیک به رنگ‌های سبز، زرد، سیاه، آبی، سبز و بنفش است. این گروه از سیم‌ها بر اساس ولتاژ نامی به دو گروه تقسیم می‌شوند و بر این اساس از استانداردهای متفاوتی در تولید آنها بهره گرفته شده است.

سیم افشان دارای ولتاژ نامی ۷۵۰/۴۵۰ ولت

این نوع سیم‌ها برای نصب داخل وسایل برقی و نیز حفاظت سیستم‌های روشنایی، درمحیط‌های خشک، درون لوله‌ها و زیر و روی گچ مناسب است. این نوع از سیم‌های افشان  بر اساس استاندارد بین المللی ۶۰۲۲۷ IEC 02  یا استاندارد ملی ایران شماره ISIRI(607)02  با سطح مقطع بیش  از ۱ میلیمتر مربع تولید می‌گردند.

سیم افشان دارای ولتاژ نامی ۵۰۰/۳۰۰ ولت

این نوع سیم ها برای نصب درون لوله‌ها و زیر و روی گچ و نیز قرارگیری در لوله‌های خرطومی مناسب است. به کارگیری این نوع سیم‌ها برای نصب مستقیم روی سینی کابل، کانال کابل کشی و مخازن مجاز نیست. این نوع از سیم‌های افشان  بر اساس استاندارد بین المللی ۶۰۲۲۷ IEC 06  یا استاندارد ملی ایران شماره ISIRI(607)06   با سطح مقطع ۵/۰ ، ۷۵/۰ و ۱ میلیمتر مربع  تولید می‌گردند.

سیم مفتول

سیم مفتول سیم مسی نرمی با روکش پلاستیک به رنگ‌های سبز، زرد، سیاه، آبی و قهوه‌ای است. این سیم‌های مفتولی که به نام سیم‌های نصب ثابت یا خشک نیز معرفی می‌شوند، جهت استفاده در سیم کشی داخلی تابلوها و توزیع کننده‌های برق مناسب است. به‌کارگیری این سیم‌ها در لوله‌ها و زیر گچ مجاز است. سیم‌های با هادی تابیده منظم (گروه ۲) را می‌توان به عنوان اتصالات تابلوهای کنترل، در ساخت دسته سیم و نیز الکترونیک صنعتی به کار برد.

سیم‌های مفتولی بر اساس استاندارد بین المللی ۶۰۲۲۷ IEC 01 یا استاندارد ملی ایران شماره ISIRI(607)01 با ولتاژ نامی ۷۵۰/۴۵۰   با سطح مقطع بیش از ۱ میلیمتر مربع و بر اساس استاندارد بین المللی ۶۰۲۲۷ IEC 05 یا استاندارد ملی ایران شماره ISIRI(607)05 با ولتاژ نامی ۵۰۰/۳۰۰  ولت باسطح مقطع ۵/۰ ، ۷۵/۰ و ۱ میلیمتر مربع تولید می‌گردند.

کابل: کابل‌ها سیم‌هایی با ضخامت بالا - گاهی حتی از چندین رشته سیم بسیار ضخیم- و با عایق‌بندی‌های دقیقتر و مقاومتر متناسب با کاربرد و شرایط محیط مورد استفاده، در انواع متفاوتی موجود اند.

همانطور که می دانید کابل‌ها و سیم‌ها استانداردهایی دارند که متناسب با مصارف مصرف‌کنندگان، تعیین می‌شوند، که از اهمیت بالایی برخوردارند و در هنگام انتخاب و خرید محصول به خریدار کمک شایان توجهی می‌کنند. 

استاندارد سیم و کابل

تولید کنندگان سیم و کابل بر این اساس موظفند پروانه کاربرد علامت استاندارد را برای محصولات خود دریافت نموده و اطلاعات آن را در صورت نیاز به مصرف کنندگان ارائه نمایند. معمولا” برای هر فرآورده واجد شرایط که دارای استاندارد مستقل ملی باشد یک پروانه صادر خواهد شد. در صنعت سیم و کابل نیز با توجه به نوع محصول و ولتاژ کاری آن استانداردهای مختلف تدوین گردیده است. به عنوان مثال استاندارد ۳۵۶۹ قسمت اول جهت کابل های قدرت با ولتاژ اسمی ۱ کیلوولت و … .

در درون متن پی‌دی‌اف‌هایی از استانداردها قرار داده شده که با کلیک روی نام استاندارد در دسترس شما قرار گرفته است.

بر این اساس تمامی مشخصات ساختاری و کارکرد سیم و کابل‌های استاندارد باید با الزامات استاندارد مرجع مربوطه منطبق باشند. بدون شک تفاوت اصلی سیم و کابل استاندارد موجود در بازار که توسط تولید کنندگان معتبر عرضه می‌گردد با محصولات تقلبی، به کمک بررسی استاندارد و تطابق یا عدم تطابق با آن به راحتی قابل تشخیص است. 

استاندارد کابل افشان سبک

کابل‌های افشان سبک را می توان به عنوان کابل های ورودی و اتصال در وسایل برقی، لوازم منزل و ماشین ‌آلاتی که دو شاخه آنها به طور ثابت به کابل نصب است‌، به کار برد. کابل افشان سبک بر اساس استاندارد بین المللی  ۶۰۲۲۷ IEC 52  یا استاندارد ملی ایران شماره ISIRI(607)52  با ولتاژ نامی ۳۰۰/۳۰۰ ولت تولید می‌شود.

استاندارد کابل مفتولی سبک

کابل مفتولی که در اصطلاح کابل خشک یا کابل نصب ثابت سبک نیز گفته می‌شود، برای مصارف صنعتی و کابل کشی داخل ساختمان مناسب است و می توان آن‌ها را در محیط‌های خشک، آبدار و مرطوب و نیز مکان‌های بسته و باز و همچنین در آجرکاری و بتن به کار برد. به کار بردن این کابل‌ها در بتن فشرده و یا به طور مستقیم در زیر زمین مجاز نیست. این نوع از کابل‌ها بر اساس استاندارد بین المللی  ۶۰۲۲۷ IEC 10  یا استاندارد ملی ایران شمارهISIRI(607)10  با ولتاژ نامی ۵۰۰/۳۰۰ ولت تولید می‌گردد.

علائم اختصاری  استاندارد سیم و کابل جهت شناسایی

نام گذاری کابل از درونی‌ترین قسمت کابل شروع می‌شود. برخی از علامت‌های پرکاربرد در جدول زیر ارائه شده‌است.

عایق سیم

یک سیم برق خوب باید سه لایه را شامل شود. در میانی‌ترین لایه، لایه‌ی اول محافظ در برابر آب است، لایه دوم گرما و دمای بالای تولید شده موجود در سیم را کنترل می‌کند و لایه سوم لایه‌ی جلوگیری از آتش است. سیم‌های دارای محافظ گرما و آتش، علامت اختصاری HRFR را دارند. بالاترین دمایی که سیم می‌تواند تحمل کند با عایق‌کاری که دور آن وجود دارد، بدون اینکه ذوب شود، چیزی در حدود بالای 100 درجه سانتیگراد است.

سیم‌ها و کابل‌ها اهمیتی ندارد که برای کاربرد مسکونی باشد یا صنعتی، باید ایمنی کاملی در مقابل گرما و حریق داشته باشد و کامل سالم باشد.

 تعدادی از استانداردهای مربوط به تاسیسات الکتریکی

در تاسیسات الکتریکی و سیستم‌های سیم بندی آن‌ها، باید از محصولاتی که منطبق بر استاندارد کابل باشد، استفاده نمود. این استانداردها عبارتند از:

1- IEC 60050/DIN VDE 0289

شامل تعاریف کابل‌ها، سیم‌ها و کابل‌های قابل انعطاف‌پذیر برای تاسیسات قدرت

2- HD 186, HD308, HD 402, IEC 60446, DIN VDE 0293

شامل شناسایی هسته‌ها در کابل و کابل‌های قابل انعطاف در تاسیسات قدرت با ولتاژ نامی تا 1000V

3- HD 3836, IEC 60228, DIN VDE 0295

شامل هادی‌های کابل، سیم‌ها و کابل‌های قابل انعطاف برای تاسیسات قدرت

4- HD 21, IEC 60227, DIN VDE 281

شامل کابل‌های PVC، سیم‌ها و کابل‌های قابل انعطاف برای تاسیسات قدرت با ولتاژ نامی 450/750V

5_ DIN VDE 0250

شامل کابل‌ها، سیم‌ها و کابل‌های قابل انعطاف برای تاسیسات قدرت

6- HD 22, IEC 60245, DIN VDE 282

شامل کابل‌های عایق شده با لاستیک برای ولتاژهای نامی تا 450/750V

7- HD 603, IEC 60502, DIN VDE 273-603

شامل کابل‌های توزیع با ولتاژ نامی 0/6/1 U0/U

8- HD 62D, DIN VDE 0276-620

شامل کابل‌های توزیع با ولتاژ نامی KV (7/2) U0/U 3/6/6 تا KV 20/8/36

9- EN 60811, IEC 60811, DIN VDE 0473

شامل مواد عایق و غلاف کابل‌های الکتریکی

روش‌های تست متداول این استانداردها دربرگیرنده انواع کابل برای نصب ثابت و تجهیزات الکتریکی پرتابل می باشند، آن ها همچنین شامل مشخصات مربوط به ساختار کابل، ویژگی ها، روش های تست و نیز اطلاعاتی در مورد کاربرد آن ها می باشند.