آموزش قلاویز کردن | نحوه قلاویز زدن قطعات فلزی با راهنمای کامل

مهمترین مرحله اتصال قطعات، قلاویز کاری است. این عملیات باعث می‌شود بتوان با دقت بالا، رزوه‌های داخلی ایجاد کرد تا پیچ به‌درستی درون قطعه بسته شود. انتخاب روش مناسب قلاویزکاری به نوع کار، جنس قطعه، و دقت مورد نیاز بستگی دارد. در ادامه در آکادمی پارتینه، با انواع روش‌های قلاویز کردن و کاربرد هرکدام آشنا می‌شویم.

آموزش قلاویز دستی

در قلاویز کاری دستی، از دسته قلاویز برای چرخاندن ابزار استفاده می‌شود. این روش بیشتر برای کارگاه‌های کوچک یا پروژه‌هایی که دقت بالا و کنترل کامل نیاز دارند کاربرد دارد. در این شیوه، ابتدا سوراخی با مته مناسب ایجاد شده و سپس قلاویز به آرامی در جهت عقربه‌های ساعت چرخانده می‌شود. روغن‌کاری منظم و خارج کردن براده‌ها از مراحل ضروری در قلاویز دستی است.

ابزارهای مورد نیاز برای قلاویز کاری دستی

برای انجام قلاویز کاری دستی با دقت و کیفیت بالا، استفاده از ابزارهای مناسب ضروری است. هر ابزار نقشی خاص در فرآیند رزوه‌زنی دارد و انتخاب صحیح آن‌ها باعث افزایش عمر ابزار و بهبود کیفیت رزوه می‌شود. در ادامه، مهم‌ترین ابزارهای مورد نیاز برای قلاویزکاری دستی را معرفی می‌کنیم:

1. قلاویز: ابزار اصلی برای ایجاد رزوه داخلی درون سوراخ فلز. قلاویزها معمولاً در سه نوع پیش‌رو، میان‌رو و پس‌رو تولید می‌شوند.

2. دسته قلاویز (قلاویز گیر): وسیله‌ای برای نگه داشتن و چرخاندن قلاویز با کنترل و فشار یکنواخت.

3. مته: برای ایجاد سوراخ اولیه پیش از شروع قلاویز کاری، با قطر مناسب نسبت به اندازه پیچ.

4. روغن یا مایع روان‌کار: جهت کاهش اصطکاک، جلوگیری از گیر کردن قلاویز و افزایش کیفیت سطح رزوه.

5. گیره کار (یا گیره ثابت): برای محکم نگه داشتن قطعه در حین کار تا از لغزش و انحراف جلوگیری شود.

6. کولیس یا گیج اندازه: جهت بررسی اندازه سوراخ و اطمینان از مطابقت آن با اندازه قلاویز.

مراحل قلاویز کاری دستی

قلاویزکاری دستی باید مرحله به مرحله و با دقت بالا انجام شود تا رزوه‌ها تمیز و دقیق ایجاد شوند. رعایت ترتیب مراحل و استفاده از روغن‌کاری در هر مرحله، عمر ابزار را افزایش می‌دهد و از شکستن قلاویز جلوگیری می‌کند. در ادامه، مراحل استاندارد قلاویز کاری دستی را مرور می‌کنیم:

1. انتخاب مته مناسب: قطر مته باید کمی کمتر از قطر پیچ مورد نظر باشد تا رزوه‌ها به‌درستی شکل بگیرند.

2. ایجاد سوراخ اولیه: با استفاده از دریل یا مته‌گیر، سوراخ را تا عمق مورد نیاز ایجاد کنید.

3. روغن‌کاری سوراخ: پیش از شروع قلاویزکاری، مقدار کمی روغن در سوراخ بریزید تا حرکت قلاویز نرم‌تر شود.

4. قرار دادن قلاویز در دسته: قلاویز را صاف و محکم در دسته قلاویز قرار دهید تا در حین کار نلغزد.

5. شروع قلاویزکاری: قلاویز را به‌آرامی و با فشار یکنواخت در جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید. پس از هر نیم‌دور، یک چهارم دور در جهت خلاف بچرخانید تا براده‌ها خارج شوند.

6. ادامه با قلاویز میان‌رو و پس‌رو: پس از پیش‌رو، از قلاویزهای بعدی استفاده کنید تا رزوه کامل و صاف شود.

7. تمیزکاری نهایی: پس از پایان کار، رزوه‌ها را با برس یا هوای فشرده تمیز کنید تا براده‌ای باقی نماند.

آموزش قلاویز ماشینی

قلاویزکاری ماشینی با استفاده از دستگاه‌های دریل یا ماشین مخصوص قلاویز انجام می‌شود. این روش سرعت و دقت بسیار بالایی دارد و برای تولید انبوه مناسب است. در این فرآیند، قلاویز به‌صورت اتوماتیک وارد سوراخ می‌شود و پس از ایجاد رزوه، به شکل کنترل‌شده بازمی‌گردد. تنظیم سرعت دستگاه و استفاده از روان‌کار مناسب، در افزایش کیفیت رزوه موثر است.

ابزارهای مورد نیاز برای قلاویز کاری ماشینی

در قلاویز کاری ماشینی، دقت و سرعت بالاتر از روش دستی است، اما به همان اندازه انتخاب ابزار مناسب اهمیت دارد. ابزارهای مخصوص قلاویزکاری ماشینی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که فشار و سرعت دوران را به صورت کنترل‌شده منتقل کنند و از آسیب به رزوه یا قلاویز جلوگیری شود. 

در ادامه، ابزارهای اصلی این روش را معرفی می‌کنیم:

1. قلاویز ماشینی: ابزار اصلی برای رزوه‌زنی با دستگاه. دارای طراحی خاص برای حرکت روان در سرعت بالا و جلوگیری از گیرکردن در سوراخ.

2. سه‌نظام یا کولت قلاویزگیر: وسیله‌ای برای نصب قلاویز روی دستگاه دریل، تراش یا فرز. این بخش باعث نگهداری دقیق ابزار در مرکز چرخش می‌شود.

3. دریل دستی قلاویزکار: برای چرخش دقیق و عمود قلاویز روی قطعه کار استفاده می‌شود.

4. روغن یا مایع خنک‌کننده: باعث کاهش حرارت و افزایش طول عمر ابزار در حین کار می‌شود.

5. گیج یا کولیس اندازه‌گیری: برای بررسی قطر سوراخ و کنترل تطابق آن با اندازه پیچ و قلاویز

6. قطعه‌گیر یا گیره صنعتی: برای ثابت نگه داشتن قطعه کار هنگام عملیات قلاویزکاری

مراحل قلاویز کاری ماشینی

قلاویزکاری ماشینی فرآیندی دقیق و سریع است که در آن، دستگاه وظیفه چرخش و پیشروی قلاویز را به‌صورت خودکار انجام می‌دهد. اجرای صحیح مراحل زیر باعث می‌شود رزوه‌ها باکیفیت، یکنواخت و بدون آسیب ایجاد شوند. در ادامه، مراحل قلاویز کاری ماشینی را مرور می‌کنیم:

1. انتخاب قلاویز و مته مناسب: پیش از شروع، بر اساس قطر پیچ مورد نیاز، قلاویز و مته هم‌سایز انتخاب کنید تا رزوه دقیق‌تری به‌دست آید.

2. ایجاد سوراخ اولیه: با مته مخصوص و سرعت کنترل‌شده سوراخ را تا عمق لازم ایجاد کنید. توجه به صافی دیواره سوراخ در این مرحله اهمیت زیادی دارد.

3. نصب قلاویز در دستگاه: قلاویز را در سه‌نظام یا کولت محکم کنید و مطمئن شوید که محور ابزار کاملاً عمود بر سطح قطعه است.

4. روغن‌کاری محل سوراخ: مقدار مناسبی از روغن یا مایع خنک‌کننده روی محل کار بریزید تا اصطکاک کاهش یابد و رزوه‌ها تمیز شکل بگیرند.

5. شروع عملیات قلاویزکاری: دستگاه را روشن کرده و به‌آرامی قلاویز را وارد سوراخ کنید. دستگاه به‌صورت خودکار قلاویز را به داخل هدایت می‌کند.

6. بازگشت قلاویز: پس از رسیدن به عمق لازم، دستگاه را در حالت معکوس قرار دهید تا قلاویز به‌آرامی خارج شود.

7. تمیزکاری نهایی: پس از پایان کار، سوراخ رزوه‌شده را با هوای فشرده یا برس تمیز کنید تا براده‌ها خارج شوند و سطح رزوه صیقلی بماند.

بهترین راه برای قلاویز کردن کدام است؟

انتخاب بهترین روش قلاویز کاری به نوع سوراخ، جنس قطعه و حجم کار بستگی دارد. اگر هدف دقت بالا در تعداد محدود قطعات است، قلاویز دستی گزینه‌ای مناسب محسوب می‌شود. اما برای تولید انبوه یا قطعات صنعتی، قلاویز ماشینی سرعت و دقت بیشتری ارائه می‌دهد. در جدول زیر لیست انواع روش های قلاویز کردن را مشاهده میکنید:

کدام روش قلاویز کردن برای شما مناسب تر است؟ دیدگاه خود را با مخاطبین پارتینه به اشتراک بزارید.